Protestantse gemeente
te Mijnsheerenland
Lied van de maand 2018
Over de tekst
Lied 305 is deze maand het lied van de maand. “Alle eer en alle glorie” willen we een aantal keer met elkaar zingen. Het is een lied uit de categorie van de Kyrië-
Lied 305 werd in 1987 geschreven door Sytze de Vries. Het klassieke Gloria vormt de basis van de eerste strofe. De naam van God wordt geëerd. De naam van de openbaring, die zowel de nabijheid als de afstand aanduidt. We kennen God bij name, maar spreken zijn naam niet uit. En ook is de naam die God bekend maakt aan Mozes raadselachtig. In de tweede zin horen we van de vrede voor de mensen van zijn welbehagen. Vrede over ons bestaan. Deze strofe sluit af met een bede om ontferming en verbindt dit Gloria zo met het Kyrië. Het gebed om ontferming.
In de tweede strofe wordt de Zoon bezongen met beelden uit de Hebreeënbrief, waarin Christus ook de erfgenaam wordt genoemd. In Christus en zijn genade krijgen ook wij een nieuw bestaan, een nieuwe identiteit, een nieuwe naam! Dat de Zoon licht uit licht is verwijst naar de geloofsbelijdenis van Nicea-
Bron: Liedboekcompendium.nl
De melodie is van de hand van Willem Vogel, de bekende cantor/organist van de Oude Kerk in Amsterdam. Ook in liedboek ‘73 stonden diverse melodieën van hem, zoals “wij moeten Gode zingen” en “wat zijn de goede vruchten”. Tijdens zijn werkzaamheden in Amsterdam werkte hij samen met Sytze de Vries (dominee en dichter), vandaar dat in Liedboek 2013 diverse liederen te
De melodie van het Glorialied bestaat uit 6 regels, waarvan regel in tot en met 4 sterk op elkaar betrokken zijn. Regel 1 en 3 en in mindere mate, regel 2 en 4
lijken op elkaar.
De laatste twee regels (5 en 6) zijn duidelijk anders, mede door de vijfde regel
die in twee korte regels van drie lettergrepen uiteen valt.
De melodie is niet bijzonder moeilijk om te zingen. De enige lastige noot, is de laatste noot van de derde regel: de grote sprong (naar de lage e) is er een om in de gaten te houden bij het zingen!
1. Alle eer en alle glorie geldt de luisterrijke
Naam!
Viert de vrede die Hij heden uitroept over ons
bestaan.
Aangezicht vol van licht,
Zie ons met ontferming aan!
2. Alle eer en alle glorie geldt de Zoon, de
erfgenaam!
Als genade die ons toekomt is Hij onze nieuwe
naam.
Licht uit licht, vergezicht, steek ons met uw
stralen aan!
3. Alle eer en alle glorie geldt de Geest die
leven doet,
die de eenheid in ons ademt, vlam, die ons
vertrouwen voedt.
Levenszon, liefdes bron, maak de tongen los
voorgoed!
Als gemeente willen we de komende veertigdagentijd samen met de kinderen een lied zingen. "Vertel het maar" de zondagsschool methode heeft een lied laten maken op de melodie van ELB 427 "De Heer is waarlijk opgestaan"
De tekst
Iedere week zingen we een nieuw couplet gebaseerd op de Bijbeltekst van de week. Bijbellezingen die verbonden zijn door het thema " De nieuwe schepping" De schepping waar we met Pasen naar uitzien en toeleven. Omdat we op 18 februari de scholendienst vieren beginnen we een weekje later. Op 25 februari staat uit Marcus 9, het verhaal van de verheerlijking centraal. De week erna volgt uit Johannes 2 de tempelreiniging, via de wonderbare spijziging (Johannes 6) en het verhaal van het tarwe dat in de aarde valt om op te staan (Johannes 12) komen we bij de intocht (Johannes 12) op de laatste zondag van de veertigdagen tijd. Op Pasen zingen we dan van de opstanding. De verhalen die bezongen worden staan in de kerk en de zondagsschool centraal.
De melodie is overbekend en behoeft geen uitleg.
Als ik voor mijzelf spreek: ik vind het jammer dat deze melodie het Nieuwe Liedboek niet heeft gehaald. Mijns inziens was er sprake van een zeer gelukkig huwelijk tussen tekst en melodie. Maar kennelijk vond men de melodie te weerbarstig en is er daarom de keuze gemaakt: de tekst willen we behouden, maar met een andere melodie.
De ‘nieuwe’ melodie is die van een Iers Volkslied. De melodie is vernoemd naar de streek met de naam “Wicklow”, het is een streek aan de oostkust van Ierland, ten zuiden van Dublin.
Wicklow is de melodie waarop de dichter zijn tekst in eerste instantie had geschreven. De melodie is zoals je die van een volkslied kunt verwachten: eenvoudig en helder van structuur.
De eerste en derde regel zijn exact gelijk aan elkaar. Verder is de laatste regel, de enige regel waarin een lange noot voorkomt, goed opletten dus.
Het lied moet met een zekere gedrevenheid en geestdrift gezongen worden, dus niet te langzaam. Dat vraagt alertheid bij het zingen van de ‘snelle nootjes’ in met name regel 1 en 3.
1 Geweldige, gedreven wind,
die valt met groot gedruis,
die rukt aan muren, dak en bint,
gij vult dit huis.
2 Uw overdaad van adem stuwt
het water voort met macht,
wat God wil bouwen wordt opnieuw
tot stand gebracht.
3 Wat God wil bouwen is gezaaid
en door de dood gegaan
en dat zal kiemen waar Gij waait,
als levend graan.
4 Geweldige, Gij vult dit huis
en slaat de tongen los,
Gij maakt ons vurig dat het bruist
als jonge most.
5 Gedrevene, uw teugel breekt
geliefde banden stuk
en al wat onontbeerlijk leek
wordt ons ontrukt.
6 Wie zal verduren wat U drijft
en wie begeert uw lust:
Gij wakkert aan en gaat te lijf
en kent geen rust.
7 Gij, die niet te bedaren zijt,
laat ons toch tot de oogst,
o storm van vuur en tederheid
niet ongetroost!
Liedboek voor de Kerken 1973
Lied 274 Wij komen hier ter ere van uw naam
Dit lied is van de hand van Hanna Lam. Haar kennen we vooral van de kinderliederen uit de bundel ‘Alles wordt nieuw’. Hier hebben we te maken met een lied voor de hele gemeente. Het is een lied dat niet voor niets te vinden is in de categorie ‘aanvang’. Het is een lied geschikt voor het begin van de dienst. In het eerste vers bezingen we de toenadering tot de Heer. Bij hem schuilen we, zoeken we warmte. In het tweede en derde vers worden Kyrië (Het Heer ontferm u!) en Gloria bezongen. Het rijmschema is eenvoudig (aa, bb) evenals de tekst, maar met die eenvoudige woorden worden mooie beelden opgeroepen. Mij spreekt het gebed om Gods glimlach over ons bestaan aan.
1. Wij komen hier ter ere van uw naam
rond de verhalen die geschreven staan,
wij schuilen weg als vogels in het riet
zoekend naar warmte, naar een ander lied.
2. Ontferm u God, kyrie eleïson,
wees ons nabij, kijk speurend naar ons om,
kom met uw vrede, uw barmhartigheid,
zonder U raken wij de liefde kwijt.
3. Wij zingen samen van uw gloria,
dank voor het leven, dank U voor elkaar,
geef ons uw geestdrift, vuur ons leven aan,
leg zo uw glimlach over ons bestaan.
Lied 434; Daar komt een schip geladen
Komende weken richting Kerst willen we met elkaar een aantal keer het lied “Daar komt een schip, geladen”, zingen. Mijn eerste associatie met deze openingsregel heeft met een ander feest van onze kalender te maken. Dit lied bezingt echter niet de goedheiligman, maar allereerst de moeder Gods.
Over de tekst
Het lied is samengesteld uit twee delen. De eerste twee coupletten komen van een Marialied dat waarschijnlijk in de 14de eeuw geschreven is door, of in de geest van de mysticus Johannes Tauler te Straatsburg. Dit lied werd ingekort en aangevuld door de 16e eeuwer Sundermann. Hij voegde waarschijnlijk de delen over Kerst, Goede Vrijdag en Pasen persoonlijk toe.
Het lied begint met het beeld van een schip, dit schip is een beeld voor Maria. Zij is degene die ook letterlijk vol is van Gods zoon. God komt via Maria naar ons toegevaren over de oceaan die hemel en aarde scheiden. Wanneer het schip aan wal komt reikt de Zoon ons de hand.
Zo wordt in een nieuw beeld het verhaal van de incarnatie (menswording van Jezus) bezongen. De dichter blijft niet bij het lieve kindje steken maar vertelt ons direct ook wie deze Zoon is, de Heiland van het heelal. Wil je deel aan Hem krijgen is ‘kindje wiegen’ niet voldoende, je wordt geroepen met hem te lijden en te sterven.
Over de melodie
De melodie van het lied is afkomstig uit Duitsland en werd begin 17e eeuw gepubliceerd, wie precies de componist van het lied is, is niet bekend. De melodie bestaat uit twee delen die zeer van elkaar verschillen. Het verschil zit met name in de ritmiek. Deftig gezegd: de eerste twee regels zijn geschreven in een ternaire maatsoort, de laatste twee regels in een binaire maatsoort.
Eenvoudiger gezegd: in de eerste twee regels is er sprake van driedeligheid en in de laatste twee regels van tweedeligheid.
Regel 1 en 2 bestaan voornamelijk uit afwisselend, een korte en een lange noot; ze vormen samen een groep van drie tellen.
Dit beeld verandert plotsklaps in de derde regel; daar zijn voornamelijk kwartnoten te zien, die groepen van twee noten vormen.
Deze plotselinge verandering in het ritme is meteen de grootste uitdaging bij het zingen; extra alertheid is dus geboden!
1
Daar komt een schip geladen
tot aan het hoogste boord,
draagt Gods Zoon vol genade,
des Vaders eeuwig Woord.
2
Hoe 't schip het water kliefde!
het bergt een kostb're last;
het zeil, dat is de liefde,
de heil'ge Geest de mast.
3
Het anker valt ter rede,
nu is het schip aan land.
Het Woord is vlees geworden,
Gods Zoon reikt ons de hand.
4
Te Bethlehem geboren
als kindje in een stal,
geeft zich voor ons verloren
de Heiland van 't heelal.
5
En wie in groot verblijden
dit kindje kussen wil,
moet vooraf met Hem lijden
zijn kruis, om zijnentwil,
6
en daarna met Hem sterven,
om geest'lijk op te staan
en 't leven te verwerven,
gelijk Hij heeft gedaan.